Neurotransmitters zijn cruciale chemische boodschappers in je hersenen die allerlei processen in het lichaam reguleren, van je humeur en energie tot slaap en concentratie. Laten we eens dieper ingaan op wat neurotransmitters zijn, hoe ze worden aangemaakt, de belangrijke rol van voeding en hoe je een gezonde balans kunt behouden.

Wat zijn neurotransmitters?

Neurotransmitters zijn stoffen die door zenuwcellen worden afgegeven om signalen door te geven naar andere zenuwcellen, spieren of klieren. Ze werken als boodschappers en spelen een belangrijke rol bij het regelen van processen zoals stemming en spierbewegingen. Ze zorgen vooral dat ons lichaam en geest op elkaar afgestemd blijven. Het exacte aantal neurotransmitters in ons lichaam is niet precies bekend. Enkele belangrijke neurotransmitters zijn:

• Dopamine: Is vaak bekend als de 'feel-good' neurotransmitters. Het speel een belangrijke rol in ons beloningssysteem en si betrokken bij motivatie, plezier en genot. Wanneer je een activiteit die je leuk vindt - zoals het eten van je favoriete maaltijd of het bepalen van een doel, komt dopamine vrij. Dit geeft je een gevoel van voldoening en versterkt de kans dat je deze activiteit in de toekomst opnieuw onderneemt. Dopamine is ook cruciaal voor cognitieve functies zoals leren en geheugen.

• Serotonine: 'Het gelukshormoon', speelt een belangrijke rol in het reguleren van de stemming, emoties, slaap en eetlust. Ongeveer 90% van de serotonine in je lichaam wordt geproduceerd in de darmen, wat het belang van een gezonde spijsvertering benadrukt voor je mentale welzijn. Een goed balans van serotonine kan bijdragen aan een gevoel van geluk en stabiliteit.

• GABA (Gamma-aminoboterzuur): De belangrijkste remmende neurotransmitters in het centrale zenuwstelsel. Het helpt bij het verminderen van neuronale excitatie, wat essentieel is voor ontspanning, kalmte en het verminderen van angst. GABA werkt als een soort 'rem' op de hersenactiviteit en speel t een rol bij het reguleren van stress reacties.

• Acetylcholine: Een cruciale neurotransmitter in het zenuwstelsel als het perifere zenuwstelsel. Het speelt een belangrijke rol in spierconcentratie, geheugen en leren. Het helpt ook bij de communicatie tussen zenuwcellen en spieren, wat essentieel is voor beweging. Acetylcholine is betrokken bij verschillende cognitieve funcites en wordt vaak geassocieerd met de gezondheid van het geheugen.

  
  

Hoe maak je neurotransmitters aan?

De aanmaak van neurotransmitter begint met de voeding die je tot je neemt. De belangrijkste bouwstenen voor neurotransmitters zijn aminozuren, die je uit eiwitrijke voeding haalt. Daarnaast zijn vitamines, mineralen co-factoren nodig om aminozuren om te zetten naar neurotransmitters.

Eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren. Verschillende aminozuren vormen de basis voor specifieke neurotransmitters zoals tryptofaan als voorloper van serotonine, tyrosine als voorlopen van dopamine en glutamaat wordt omgezet naar GABA. Naast eiwitten zijn vetten ook van belang. Gezonde vetten, zoals omega-3 vetzuren in vis, noten en zaden zijn nodig voor een goede hersenfunctie en ondersteunen de communicatie tussen zenuwcellen.

De relatie tussen neurotransmitters en voeding

Niet alleen eiwitten, maar ook koolhydraten spelen een rol in de regulatie van neurotransmitters. Koolhydraten stimuleren de afgifte van insuline, wat ervoor zorgt dat aminozuren makkelijker naar de hersenen wordt getransporteerd, waar ze vervolgens worden omgezet in neurotransmitters.

Verder zijn specifieke vitaminen en mineralen essentieel voor de omzetting van aminozuren in neurotransmitters:

• Vitamine B6: Nodig voor de omzetting van tryptofaan naar serotonine en tyrosine naar dopamine. Voorkomt stemmingswisselingen en vermoeidheid.

• Magnesium: Werkt samen met GABA en helpt bij ontspanning. Magnesiumrijke voeding zoals bladgroenten, noten en zaden ondersteunen een gezond GABA niveau.

• Zink: Helpt bij de aanmaak van GABA en dopamine en is betrokken bij de algemene hersenfunctie. Voeding zoals oesters, vlees en pompoenpitten zijn rijk aan zink.

Een gebalanceerd, eiwitrijk voedsel gecombineerd met voldoende vetten, koolhydraten, vitaminen en mineralen is essentieel voor een gezond neurotransmitter balans.

Wanneer raken neurotransmitters uit balans?

Neurotransmitters raken uit balans door factoren zoals stress, een slecht voedingspatroon, slaapgebrek en chronische ziekte. Stress verbruikt bijvoorbeeld snel dopamine en serotonine, wat kan leiden tot uitputting. Daarnaast kan een tekort aan voedingsstoffen zoals vitamine B6, magnesium of zink de aanmaak van neurotransmitters verminderen.

Onregelmatige bloedglucosespiegels door een suiker- en koolhydraatrijk dieet kunnen de beschikbaarheid van aminozuren en co-factoren verminderen, wat de aanmaak van neurotransmitters belemmert. Ook hormonen en ontstekingen in het lichaam, zoals bij een lekkende darm of insuline resistentie, kunnen verstoringen veroorzaken in de neurotransmitter balans.

Hoe vul je neurotransmitters aan?

Naast voeding kunnen supplementen helpen om een tekort aan neurotransmitters aan te vullen of te ondersteunen. Hier zijn enkele nuttige suppletie-opties, samen met de co-factoren die de werking ondersteunen.

• L-tyrosine: Dit aminozuur helpt bij de aanmaak van dopamine en noradrenaline. Vooral nuttig bij vermoeidheid en motivatieproblemen. Co-factoren zoals vitmaine B6 en vitamine B11 ondersteunen de omzetting naar actieve neurotransmitters.

• 5-HTP: Voorloper van serotonine, vaak ingezet bij depressie, angst of slaapstoornissen. Vitamine B6 en magnesium zijn nodig voor de conversie naar serotonine.

• Choline: acetylcholine wordt aangemaakt uit choline, een vetachtige stof die niet alleen goed is voor de lever maar ok de vetstofwisseling ondersteunt.

• Mucuna pruriens: Fluweelboon is een plant die 3,1-6,7% L-dopa bevat, de voorloper van dopamine.

• GABA & vitamine B1: Ondersteunt de omzetting van glutamaat naar GABA. Naar mate we ouder worden produceert ons lichaam steeds minder GABA.

• Magnesium: Als co-factor, ondersteuning bij de productie van GABA maar helpt ook bij ontspanning en verlagen van stress.

  
  

Houd je neurotransmitters in balans!

Naast het handhaven van een bewuste, gezonde leefstijl, eiwitrijke voeding, gezonde vetten en eventueel supplementen is regelmatige beweging, ademhalingstechnieken en meditatie ook van toepassing bij een balans in de neurotransmitters.

Kortom, je neurotransmitters bepalen hoe jij je voelt en functioneert, zowel mentaal als fysiek. Zorg voor een gebalanceerd voedingspatroon, ondersteun je lichaam met de juiste supplementen en houd je levensstijl in balans om optimaal welzijn te ervaren!